Tagarchief: wendingen

B 53 – Magazijn ‘De Bijenkorf’ – Den Haag

Wagenstraat 32, Den Haag

1925

sluitsteen boven  personeelsingang:
jongetje met maquette van het Bijenkorfgebouw

Wünschelburger zandsteen, ca. 50 cm

architect: Piet Kramer

MOGELIJK VAN HILDO KROP

De bouw van het Haagse warenhuis De Bijenkorf, in de stijl van de Amsterdamse School met zijn golvende bakstenen muurvlakken en glas in lood ramen, vond plaats tussen 1924 en 1926 aan de Grote markt. De gevel is voorzien van veel beeldhouwwerk waaraan veel Nederlandse beeldhouwers hebben gewerkt. Naast o.a. John Rädecker, Johan Polet en H. van den Eijnde heeft ook Hildo Krop beeldhouwwerk geleverd voor dit project. Hildo Krop maakte onder meer een groot gevelbeeld en vier kleinere kraagstenen (zie B 53).

Boven de dienstingang in de Wagenstraat houdt een jongetje een maquette van het gebouw in zijn handen. Dit kleine onopvallende gevelsteentje met de bouwjaren, symboliseert het idee van de directie van de Bijenkorf om een filiaal in Den Haag  te bouwen. Dit werkje wordt in verschillende uitgaven zowel aan H.A. van den Eijnde als aan Hildo Krop toegeschreven.
Ook in het speciale nummer over het Haagse Bijenkorfgebouw in het tijdschrift Wendingen is een afbeelding van dit werkje te vinden. De naam van de maker wordt echter niet vermeld.


In vergelijk met het beeldhouwwerk Het nieuwe leven (B 108) van Krop aan de Beethovenbrug in Amsterdam, is het niet uitgesloten dat dit jongetje een ontwerp van Hildo Krop is.

bronnen: De Amsterdamse school – Serie Architectuur 6, Maristella Casciato, 1991; Een hechte verbintenis, Botine Koopmans, 2011; De Amsterdamse school – Verbeelde idealen, Menno Jonker/Floris Leeuwenberg/Alice Roegholt, 2011; tijdschrift Wendingen, jrg.1925, nrs.11 en 12

B 127 – ‘La vieille Auberge’ – Frankrijk

Magny-les-Hameaux (Seine et Oise), Frankrijk

1956-57

gevelsteen: een kever op een wijnvat met inscriptie ‘La Source’

Franse kalksteen, ca 40 cm

De voorstelling van de gevelsteen voor het Franse buitenhuis, die Hildo Krop voor de bewoner Cornelis Johannes (‘’Kor’’) Postma (1903-1977) maakte, is geïnspireerd op het daar genoten ‘goede leven’. Een thema welke ook regelmatig terugkeert in het late werk van de surrealistische kunstschilder Postma.
Waarschijnlijk kende Krop Kor Postma via zijn vrouw, de actrice Bep Booleman (zie ook V62).

Of de gevelsteen nog bestaat is niet duidelijk. Wel bezit het Hildo Krop Museum twee foto’s waar Krop de steen in Frankrijk aan het bewerken is.

In 1931 wordt er een speciaal nummer van het  tijdschrift Wendingen gewijd aan drie bekende Nederlandse surrealisten: Carel Willink, Pyke Koch en Kor Postma. 

bronnen: Wendingen, ‘’Schilderwerk van Pyke Koch, Kor Postma en C.A. Willink’’, 1931 nr.6

V 40 – Faun

1922

verblijfplaats onbekend

eikenhout, ca. 25 cm

In november 1920 werd er in Amsterdam, naar aanleiding van het in de zomer van 1920 verschenen Maskernummer  van het tijdschrift Wendingen, een voordracht gehouden over maskers . Bij deze gelegenheid danste Gertrud Leistikow (1885-1948) enkele masker-dansen. Vlak na de Eerste Wereldoorlog kwam Leistikow naar Nederland en introduceerde hier de moderne ofwel ‘Duitsche dans’. Zij bedacht haar eigen dansen, vaak met maskers, zonder gebruik te maken van de ballettechniek. Ongetwijfeld is Hildo Krop bij deze voordracht aanwezig geweest, gezien zijn betrokkenheid en inbreng bij het tijdschrift Wendingen. Omdat Krop een klein eikenhouten beeldje maakte van Gertrud Leistikow  in haar Faundans,  moet Krop onder de indruk geweest zijn van deze bijzondere gebeurtenis.

Gertrud Leistikow in ‘Faundans’ houtsnede van Anka Krizmany (Wendingen, jrg.1 nr.1 – 1918)

De afbeelding van deze faun komt uit het fotoarchief van het Hildo Krop Museum. We zien de dansende faun in Krop’s atelier, met op de achtergrond zijn net voltooide werk Verleden, heden, toekomst (V39). Waar het beeldje zich nu bevindt is niet bekend.

bron: Dans voluit, dat is leven, Jacobien de Boer, 2014

V 39 – Verleden, heden, toekomst – Rotterdam

1920

Museum Boymans – Van Beuningen, Rotterdam

Zwitserse kalksteen, 49 cm

Het tweede nummer van jaargang 1925 van het tijdschrift Wendingen is volledig gewijd aan het beeldhouwwerk van Hildo Krop. Ook het werk met de drie koppen ‘Verleden, heden, toekomst’ is in dit nummer opgenomen. In dit Wendingen-nummer schrijft de architect C.J. Blaauw in de inleiding over Krop’s werk onder meer: ‘… De wezensuitdrukking van de door Krop gehouwen koppen is steeds van dien ernst doortrokken, wèlke gemoedsbeweging  overigens ook gebeeld mocht zijn. Het meest klaar komt dit naar voren in de serie van z.g. “vrije” beeldwerken (…) Krop moge als stadsbeeldhouwer van Amsterdam onder de bouwbeeldhouwers een zeer bijzondere plaats innemen, zijn beeldhouwerswezen wordt het sterkst gekarakteriseerd door de “vrije” beeldhouwwerken.’

De symboliek bij deze drie koppen laat zich lezen als: Verleden – Verbeten, Heden – Waakzaam en Toekomst – Berustend.

Me 15 – Woonkamerameublement voor de heer en mevrouw A Polak-Krop, Steenwijk

Kunstmuseum, Den Haag

1917

woonkamerameublement - foto: loek van vlerken, 10.02.2018woonkamerameublement - foto: loek van vlerken, 10.02.2018piano-ombouw - foto: archief hildo krop museum
foto: Hildo Krop Museum, Steenwijk

fragment piano-ombouw - foto: archief hildo krop museum
foto: Hildo Krop Museum, Steenwijk

a. ovale tafel
b. vier stoelen
c. buffet met blank glas-in-lood en snijwerk
d. spiegel
e. pianokruk
f. piano-ombouw met reliëf (faun)
g. twee fauteuils
h. kleine vierkante tafel
i. twee voetenbankjes
j. groot wollen geweven vloerkleed en twee kleine kleedjes
k. lamp

a – i. zwart gebeitst eiken hout met zwarte ebbenhouten details
j. in het midden beige, de randen zwart ment diverse kleuren
k. ijzer
diverse afmetingen

uitvoering Firma Nusink en Zoon, Amsterdam

Naast zijn werk aan het Scheepvaarthuis en zijn nieuwe baan bij Publieke Werken van de gemeente Amsterdam, zag de energieke Krop kans om voor familieleden en voor zijn eigen gezin allerlei meubelen te ontwerpen en te vervaardigen. Van een kinderledikant, stoelen en kasten tot een volledig kantoorameublement in 1915 voor zijn zwager Alfred Polak, die getrouwd was met Krop’s jongere zus Wilhelmina Hendrika (Willy). Dit viel waarschijnlijk in goede aarde, omdat Krop twee jaar later, in 1917, een compleet woonkamerameublement voor het echtpaar vervaardigde. Bijzonder bij dit ameublement  is de zwart gebeitste eikenhouten ombouw voor een piano. Hiervoor sneed Krop een houten paneel met een allegorische natuurvoorstelling met als middelpunt een gehurkte faun.

fragment piano-ombouw - foto: loek van vlerken, 10.02.2018

Het ameublement was te zien op de tentoonstelling ‘De kunst van WENDINGEN 1918-1932’ in het Museum Flehite in Amersfoort (februari-mei 2018)

Hanger – Steenwijk

Hildo Krop Museum, Steenwijk

1918/19

ivoren hanger - foto: loek van vlerken 26.03.2018

ivoor, 6,5 cm

Hildo Krop beheerste vele technieken en had een nieuwe werkwijze snel onder de knie. Zo ook het snijden van ivoor. Krop leerde de techniek van de Haagse beeldhouwer Johan Altorf.  In het begin van de vorige eeuw was ivoor nog een natuurproduct dat nog volop gebruikt werd. Het gebruik van olifant slagtanden en neushoorn ivoor  was nog niet negatief beladen, zoals tegenwoordig. Rond 1918/1919 gebruikte hij dit materiaal een enkele keer. Naast een bisamratje (V28) sneed Krop  ivoren sierobjecten voor de kunstwinkel van Chris Hassoldt. Er is slechts één ivoren bijou sieraad van Krop bekend: een uit ivoor gesneden hanger met een gestileerd gezicht en profile, speciaal gesneden als cadeau voor zijn vrouw. De hanger bevindt zich in de collectie van het Hildo Krop Museum.

Het profiel van deze kop zou Krop, gespiegeld, ook gebruiken voor de omslag voor het juli-nummer van het tijdschrift Wendingen. Deze houtsnede is gedateerd ZOMER 1925.

hanger (gespiegeld) en omslag wendingen - foto: loek van vlerken 26.03.2018 - wendingen 1925 nr.2 - collectie loek van vlerken

bron: Hildo Krop Museum

V 80 – Doodsportret Erich Wichman – Utrecht / Steenwijk

1929

doodsportret erich wichman terracotta 1 - foto loek van vlerken 26.03.2018doodsportret erich wichman terracotta 2 - foto loek van vlerken 26.03.2018

1 ex. terracotta, 1 ex. brons, 14 x 39 x 43 cm

terracotta: Hildo Krop Museum, Steenwijk
brons: Centraal Museum, Utrecht

Van de overleden Erich Wichman (1890-1929) maakte Hildo Krop een doodsportret in terracotta en brons. In het bijzonder het gedrag van deze in Utrecht geboren Wichman zorgde er voor dat deze beeldende kunstenaar en begaafde literator/polemist bij zijn leven al een legende was. Hij kleedde zich als een dandy, verheerlijkte het alcoholisme als levensstijl en beschimpte in zijn spotschriften zo ongeveer alles en iedereen. Na zijn dood raakte Wichman, vanwege zijn betoonde sympathie voor het fascisme van Mussolini, zeer omstreden. De nog uit de begintijd van De Kring daterende vriendschap tussen Wichman en Krop was kennelijk zo sterk dat de antifascist Krop dit maar op de koop toe nam. Bovendien was men in kunstkringen gedurende de jaren twintig, politiek gezien, niet zo gepolariseerd als tegenwoordig.  Nederland was een sterk religieus en politiek verzuilde maatschappij waarin men gewend was elkaar zoveel mogelijk met rust te laten. Kunstenaars waren veeleer geneigd elkaar te helpen. Pas ná de machtsovername van Hitler in 1933, verhardden de politieke standpunten zich onder kunstenaars, ook in Nederland.
Krop en Wichman exposeerden samen in 1916 in de Haagse Kunstzaal d’Audretsch van Krops zwager Herman d’Audretsch, ook hadden zij gelijktijdige werkzaamheden aan het Nederlandse Paviljoen op de ‘Art Déco’ tentoonstelling van 1925 in Parijs. Maar Krops doodsportret van Wichman is niet zomaar ontstaan als een werk uit ‘vriendschappelijke collegialiteit’. Het was de ‘linkse’ Amsterdamse uitgever en journalist Henri Wiessing die de verbindende factor was tussen Krop en Wichman. Wiessing was aanvankelijk de directeur van De Amsterdammer, tijdens de Eerste Wereldoorlog werd hij dat van de zeer linkse afsplitsing daarvan, het weekblad de Nieuwe Groene Amsterdammer. Vanaf begin 1918 was hij uitgever van het tijdschrift Wendingen. In het ‘Houtsnijdersnummer’ (1919) van dit tijdschrift publiceerden zowel Wichman als Krop grafisch werk. Ná 1921 werd Wiessing een soort zaakwaarnemer van Wichman. Onder het pseudoniem Van den Eeckhout schreef Wiessing regelmatig over moderne Nederlandse beeldhouwkunst in Architectura  en publiceerde in 1925 een interview met Krop.
Zo wonderlijk is het dus niet dat Wiessing begin januari 1929 met  Krop telefoneerde om hem op de hoogte te brengen dat Wichman op nieuwjaarsochtend was overleden. Tevens vroeg hij Krop of hij een doodsportret van Wichman wilde maken. “Hij ligt daar maar en straks is hij weg…” Krop kon heel hard werken, maar in een of twee dagen een gelijkend doods/herinneringsportret van iemand maken was te veel gevraagd. Wiessing heeft toen een anoniem gebleven fotograaf gevraagd de overledene op diens doodsbed te fotograferen. Deze foto diende als boetseervoorbeeld voor het levensgrote bronzen portret: de houding is immers identiek. Overigens zal Krop het portret hoogst waarschijnlijk niet voor niets hebben gemaakt, maar wie hem er voor betaalde is niet bekend.

bronnen:
Hildo Krop Portretten, Wim Heij, 2011;
Reactie op Bezoekersvragen, Nieuwsbrief Hildo Krop Museum nr. 23, Frans van Burkom, december 2019

V 28 – Bisamratje

particuliere collectie

1918

bisamratje - foto: loek van vlerken 13.02.2018bisamratje - foto: loek van vlerken 13.02.2018bisamratje - foto: loek van vlerken 13.02.2018bisamratje (detail) - foto: loek van vlerken 13.02.2018ivoor, 14,8 cm

Toen Hildo Krop dit bisamratje in 1918 sneed, had het diertje nog niet de negatieve stempel van ‘schadelijk’.  Het van nature in Noord-Amerika voorkomende knaagdier, ook wel muskusrat of waterkonijn genoemd,  was kort daarvoor geïntroduceerd in delen van Europa. De vacht van het dier was toentertijd een erg gewild bont.

Krop beheerste vele technieken en had een nieuwe werkwijze snel onder de knie. Zo ook het snijden van ivoor. Krop leerde de techniek van de Haagse beeldhouwer Johan Altorf.  In het begin van de vorige eeuw was ivoor nog een natuurproduct dat nog volop gebruikt werd. Het bewerken van olifant slagtanden en neushoorn ivoor  was nog niet negatief beladen, zoals tegenwoordig. Rond 1918/1919 gebruikte hij dit materiaal een enkele keer. Naast dit bisamratje sneed Krop ook ivoren sierobjecten voor de kunstwinkel van Chris Hassoldt. Er is slechts één ivoren bijou sieraad van Krop bekend: een uit ivoor gesneden hanger met een gestileerd gezicht en profile, speciaal gesneden als cadeau voor zijn vrouw  (V z.n.- hanger). De hanger bevindt zich in de collectie van het Hildo Krop Museum.

ivoren hanger - foto: loek van vlerken 26.03.2018

Het profiel van deze kop zou Krop ook gebruiken voor de omslag voor het juli-nummer van het tijdschrift Wendingen. Deze houtsnede is gedateerd ZOMER 1925.

omslag Wendingen 1925 nr.2 - collectie loek van vlerken

De foto’s van het Bisamratje zijn gemaakt gedurende de tentoonstelling ‘De kunst van Wendingen 1918-1932’ in Museum Flehite te Amersfoort (3 februari – 21 mei 2018). Het ivoren diertje stond ook in het hierboven genoemde nummer van het tijdschrift Wendingen.

bisamratje - foto wendingen 1925 nr.2 - collectie loek van vlerken
foto: Wendingen 1925 nr.2

bron: Hildo Krop Museum

V 17 – Egeltje

particuliere collectie

1917

egeltje - foto: loek van vlerken 13.02.2018egeltje - foto: loek van vlerken 13.02.2018egeltje - foto: loek van vlerken 13.02.2018
palmhout, 6,5 cm

Nadat Hildo Krop zijn opleiding aan de Rijksacademie van Beeldende Kunst in Amsterdam had afgesloten, maakte hij studiereizen naar Berlijn, Rome en Parijs. Eind 1912 vestigde hij zich definitief in Amsterdam. Omdat hij niet onmiddellijk opdrachten kreeg ging hij werken in de Amsterdamse meubelfabriek van Gieben waar hij zich ging bekwamen in de vervaardiging van meubelen. Van de chef d’atelier van deze meubelfabriek, A.M. Stoltz heeft Krop het houtsnijden geleerd. Deze beeldhouwer Stoltz heeft overigens later als uitvoerder veel werk voor Krop verricht.
In zijn beginperiode als kunstenaar gebruikte Krop veel hout als materiaal voor zijn kunstuitingen. In 1917 maakte hij dit egeltje uit palmhout. Een sierlijk beeldje met fraaie gestroomlijnde vormen van nog geen 7 cm groot.

De foto’s zijn gemaakt gedurende de tentoonstelling ‘De kunst van Wendingen 1918-1932’ in Museum Flehite te Amersfoort (3 februari – 21 mei 2018). De foto van het egeltje stond in 1925 afgebeeld in het tijdschrift Wendingen (jaargang 7 – nummer 2).

egeltje - foto wendingen 7-2 - collectie loek van vlerken
foto: Wendingen – 1925 nr.2

Het Hildo Krop Museum in Steenwijk is in het bezit van een gipsen voorstudie van dit egeltje:
egeltje - gips - foto's: loek van vlerken 26.03.2018

V 29 – ‘De oude en de nieuwe wereld’

1919 (of eerder)

particuliere collectie

de oude en nieuwe wereld - foto: loek van vlerken 17.01.2018de oude en nieuwe wereld (detail) - foto: loek van vlerken 17.01.2018de oude en nieuwe wereld (detail) - foto: loek van vlerken 17.01.2018

euville kalksteen, 72 cm

 

Dat Hildo Krop de Eerste wereldoorlog weerzinwekkend vond  bleek in 1917, toen hij geheel belangeloos drie reliëfs ontwierp voor het Belgenmonument (Mo 2) in Amersfoort. In zijn afwijzing van oorlog was hij zeer principieel. In 1918 verliet hij de SDAP waarvan hij sinds ongeveer 1908 lid was geweest, omdat in het socialistische dagblad Het Volk een oproep stond om de negende Duitse oorlogslening te steunen.
Een houtsnede van een geknakte man in een veld vol oorlogsgraven, een zelfde thematiek als bij het Belgenmonument, maakte hij in 1919 of mogelijk eerder. Deze houtsnede noemde hij ‘De oude en de nieuwe wereld’ en werd afgedrukt in het ‘Houtsnedennummer’ van het tijdschrift Wendingen, jrg. 1919 – nrs. 7/8. Waarschijnlijk is de prent in het blad niet juist afgedrukt omdat het monogram HLK gespiegeld staat en bovendien gebruikte Krop het thema tegelijkertijd ook voor een beeldhouwwerk met dezelfde naam. Hierbij is duidelijk te zien dat het ‘geknakte’ hoofd van de man naar links buigt, in tegenstelling tot de gepubliceerde houtsnede.

de oude en de nieuwe wereld - houtsnede zoals afgedrukt in wendingende oude en de nieuwe wereld - houtsnede contra

Het fraaie kalkstenen beeld ‘De oude en de nieuwe wereld’, dat zich in een particuliere collectie bevindt,  lijkt niet af te zijn. Het kinderkopje aan de voorkant van de voeten van de man, zoals op de houtsnede te zien is, werd niet uitgevoerd in de stenen versie.

de oude en de nieuwe wereld (detail voeten) - foto: loek van vlerken 17.01.2018

de oude en de nieuwe wereld - hildo krop werkend aan het beeld - foto: hildo krop museum - fotograaf: bernard eilers Hildo Krop werkend aan ‘De oude en de nieuwe wereld’ – foto: Bernard Eilers

 

met dank aan Frans van Burkom

Me 42 – Betimmering studeerkamer voor Von Saher-Crone

Hildo Krop Museum, Steenwijk
particuliere collectie (reliëf wandpaneel)
oorspronkelijk  in villa Oranje Nassaulaan 10, Amsterdam

1926-27

wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018
Wandpaneel
mahoniehout – 52 x 134 cm

details:
fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018fragment wandpaneel - foto: loek van vlerken 28.09.2018

kastversiering - foto: loek van vlerken 28.09.2018
kastversiering – 20 x 10.5 x 7 cm

lamp - foto: hildo krop museum - mei 2018


kastversiering en ajourreliëf voor een lamp, coromandelhout

Ada Helena Crone (1893-1996) trouwde in 1919 met August Eduard von Saher (1890-1973). Ada Crone was van jongs af aan geïnteresseerd in toegepaste kunst en had in 1918 eindexamen gedaan aan de afdeling decoratieve kunst van de Amsterdamse Quellinusschool. August von Saher was advocaat en consul generaal van het Koninkrijk Bulgarije in Nederland. Hij deelde met Ada de liefde voor kunst waar hij al vroeg mee in aanraking kwam. Zijn vader, Eduard August von Saher (1849-1918), was directeur van het Museum en de School voor Kunstnijverheid in Haarlem. Na hun trouwen gingen August en Ada von Saher-Crone wonen op de Oranje Nassaulaan 10 in Amsterdam, een villa ontworpen door de Amsterdamse School architect C.J. Blaauw. Hildo Krop werd gevraagd om de interieurs van de salon, de eetkamer en de bibliotheek/studeerkamer te ontwerpen en te vervaardigen.
Voor de studeerkamer maakte Krop een betimmering in mahonie- en Fries esdoornhout. Tevens sneed hij een mahoniehoutenpaneel met centraal een moeder en kind, links de werkende mens en rechts natuurtaferelen met de voor Krop zo kenmerkende figuren als  paardjes, herten, vliegende reigers, vosjes, arenden en  faun. In zijn ontwerp voor de lamp komt ook weer een bekend thema van Krop terug. De twee ajourreliëfs verbeelden ‘dag’ en ‘nacht’. Bij ‘dag’ zien we een manfiguur onder een stralende zon en vogels (reigers) in de lucht. Bij het nachttafereel, een in slaap dommelende vrouw onder een sterrenhemel met een vlucht vleermuizen. Aan het houtsnijwerk van de boekenkast vinden we een gebogen vrouwfiguur met masker en hand.
Het paneel en het houtsnijwerk voor de boekenkast werden tentoongesteld tijdens de verkoopexpositie van Kunstconsult, Amstelveen (26 september t/m 17 oktober 2018).

Voor de familie Von Saher ontwierp Krop in 1924 op de begraafplaats Westerveld een urnenmonument (zie Mo5).

bron: www.onsbloemendaal.nl, nr.3 najaar 2016

In het tijdschrift Wendingen – jaargang 1927 nr.2 verschenen foto’s van dit bibliotheekinterieur.lamp en paneel - studeerkamer voor architect c.j. blaauw - foto: wendingen 1927 nr.2lamp en paneel - studeerkamer voor architect c.j. blaauw - foto: wendingen 1927 nr.2

V 81 – Portretgroep – Steenwijk

Hildo Krop Museum,  Steenwijk

ca. 1930

portretgroep - collectie hildo krop museum - foto: loek van vlerken 10.07.2017
terracotta, 60 cm

Deze studie van een moeder met twee kinderen (Krop’s vrouw en kinderen Helen en Johan) maakte Hildo Krop rond 1930. Op het eerste gezicht lijkt het een studie voor beeldhouwwerk aan de brug bij het Olympiaplein de Lyceumbrug  (B 69), maar in 1930 was deze brug al gereed. Waarschijnlijk borduurde Krop nog wat door op het thema ‘moeder met kinderen’.

De terracotta studie bevindt zich in het Hildo Krop Museum te Steenwijk. Een eerste afbeelding van het werk werd gepubliceerd in het tijdschrift Wendingen (jaargang 1931 – gecombineerd nummer 5 en 6).

studie voor portretgroep - foto: wendingen 1931 - 5-6 - collectie loek van vlerken

moeder en dochter 'Lyceumbrug' - foto: loek van vlerken 23.02.2011
moeder en dochter op de ‘Lyceumbrug’

V 73 – Beeldhouwer – Amsterdam

Amsterdam Museum, Amsterdam

1928

beeldhouwer - foto: hildo krop museum


beeldhouwer - foto: loek van vlerken - 08.03.2013 (in vitrine - amsterdam museum)
verguld eikenhout, 63 cm.

Rond 1928 kwam de eerste monografie uit van Hildo Krop, geschreven door Just Havelaar. De auteur stelde, dat de nieuwe beeldhouwkunst niet een kunst was die de architectuur diende, maar een die – verenigd met de architectuur – een groter sociaal belang had en hij zag in Krop de beeldhouwer die hiervan het meest doordrongen was. Hij karakteriseerde Krops werk als aards en elementair, ernstig en onverzettelijk.
Krop heeft verschillende van zijn beelden van hout of keramiek verguld. Dit heeft behalve een decoratieve ook een symbolische waarde. Net als bij de fauntjes, saters en Pan-figuren komen we hier terecht bij de schrijver Herman Gorter. Goud werd door Gorter in positieve ziomslag wendingen jrg 12-nr.5/6 - 1931 - collectie loek van vlerkenn gebruikt in ‘Het gouden meisje’ of ‘De gouden menschen zijn van de Vrijheid’. Hier worden deze personen gezien als de mensen van de toekomst.

Van het internationaal aansprekende kunstblad Wendingen verschenen van 1918 tot en met 1931 in totaal 116 afleveringen. Het nummer 1931 -5/6 was geheel gewijd aan  het werk van Krop. Voor de omslag van dit nummer maakte Krop een houtsnede waar hij zichzelf op karakteristieke wijze neerzet, uitgerust met hamer en beitel, vergelijkbaar met het beeld ‘Beeldhouwer’, waarvan ook een afbeelding in dit nummer staat.

beeldhouwer - foto: wendingen-1931-5/6 - collectie loek van vlerken

V 23 – Twee koppen – Otterlo

Rijksmuseum Kröller-Müller, Otterlo

1918 of eerder

foto: archief Hildo Krop Museum

hardsteen, 20 cm

Het is voor een beeldhouwer niet vereist zelf te hakken in steen, omdat men vaak de beschikking heeft over uitvoerders. Hildo Krop had het hakken geleerd van zijn vriend John Rädecker en had deze werkwijze snel onder de knie. Toen zijn ontwerpen voor het beeldhouwwerk aan de HBS in de Zocherstraat werden gehouwen, wilden de hakkers niet geloven dat Krop in staat was zijn ontwerpen zelf uit te voeren. Krop ging een weddenschap aan en won. Hij hakte –  taille-directe – in korte tijd twee koppen in hardsteen: het beeldje  ‘Vandaag en morgen’ van 50 cm hoog en deze ‘Twee koppen’. Beide beeldjes bevinden zich in het Kröller-Müller museum in Otterlo.

V 89 – Lenin – Steenwijk

Hildo Krop Museum, Steenwijk

1931

lenin - foto: loek van vlerken 13.10.2016

lenin - foto: loek van vlerken 13.10.2016terracotta, 49 cm

Als veel andere kunstenaars keek Hildo Krop in de jaren twintig van de vorige eeuw hoopvol naar het nieuwe Rusland. In 1931 modelleerde Krop een portretbuste van Lenin, die in zijn visie meer een denker, een man van de wetenschap is, dan een leider met in zijn blik een mengeling van het ‘menselijke goede en het Oosters harde’.
In de tijd dat hij aan de Lenin-buste werkte raakte Krop betrokken bij de organisatie van de tentoonstelling Moderne hedendaagse Nederlandse Kunst, die in mei-juni 1932 in Moskou zou worden gehouden. Enige jaren later ontving hij een uitnodiging van de WOKS – een Russische vereniging voor culturele betrekkingen met het buitenland – om gedurende een maand Moskou te bezoeken. Krop vertrok in 1936 naar de hoofdstad van de Sovjet Unie en schonk een terracotta-uitvoering van het Lenin-borstbeeld aan het Lenin Museum in Moskou. (Een tweede exemplaar bevindt zich in het Hildo Krop Museum in Steenwijk). Hij zou er  drie maanden verblijven en bezocht ook Leningrad (St. Petersburg). Hij bracht er naar eigen zeggen een prettige tijd door. De Stalinistische zuiveringsprocessen waren nog niet begonnen en kunstenaars werden in ere gehouden. Ze werden goed betaald en kregen veel faciliteiten. Het positieve in Rusland vond Krop dat kunst daar niet als luxe werd beschouwd, maar als een eerste levensbehoefte.

Dat niet iedereen blij was met de schenking van de Lenin-buste, blijkt wel uit het bericht in De Banier, Staatkundig Gereformeerd dagblad van 24 februari 1936:

de banier-staatkundig gereformeerd dagblad - 24.02.1936

Springende gazelle

1919

diverse collecties

springende gazelle - Wendingen nrs 7 en 8 - 1919

houtsnede

Naar deze kleine houtsnede van een springende gazelle is het logo van deze site gemodelleerd. Dit fraaie werkje is gemaakt in 1919 (of eerder) en werd gepubliceerd in het speciale ‘Houtsnijdersnummer’ van het tijdschrift Wendingen (nrs 7 en 8) uit 1919.

Gazelle - Wendingen nrs 7 en 8 - 1919 Gazelle - Wendingen nrs 7 en 8 - 1919

In verschillende materialen weet Hildo Krop dezelfde objecten vorm te geven. Regelmatig duiken een hert, gazelle, antilope of een steenbok in zijn werk op.

gazelle (B9) - foto: loek van vlerken 16.07.2016 springende gazelle 1920-24 (toegeschreven aan krop) - foto: beeldbank amsterdam 26.04.1955 springende gazellen (Me 45) - foto: loek van vlerken 13.02.2012 springende gazellen (B 23) - foto: loek van vlerken 03.02.2011 gazelle ca.1921-24 (B 33 - B 42) ESKAF - foto: hildo krop museum steenbok (Me 12) - foto: loek van vlerken 24.09.2013 steenbok (B 74) - foto: loek van vlerken 14.02.2012  steenbok (B 35) - foto: loek van vlerken 28.11.2013 springend hert (B 90) - foto: loek van vlerken 08.03.2011  springende gazellen - gres tegels (B 33 en B 42) ESKAF - foto: loek van vlerken 17.02.2012  springend hert (B 53) - foto: loek van vlerken 07.07.2016  dekselpot met steenbok - ESKAF model 102 - ca. 1920 (collectie het schip) - foto: loek van vlerken 01.07.2016

V 60 – Zingende man – Amsterdam

Rijksdienst Beeldende Kunst, Den Haag
bruikleen Museum Het Schip, Oostzaanstraat 45, Amsterdam

1927

Zingende man - foto: loek van vlerken 01.07.2016Zingende man - foto: loek van vlerken 01.07.2016Zingende man - foto: loek van vlerken 01.07.2016 brons, 29 cm

In een drukke periode, waarin Hildo Krop werkte aan o.a. beeldhouwwerk voor het interieur van de raadzaal van het Raadhuis aan de Oude Zijds Voorburgwal; de uitbreiding van het Scheepvaarthuis; het Wilhelminagasthuis en verschillende bruggen, wist hij ook nog tijd vrij te maken om voor zichzelf te werken.  Onophoudelijk was hij bezig met boetseren en experimenteren. Mooi is te zien dat Krop in een klein werkje, zoals bij deze zingende man, dezelfde monumentaliteit weet te bereiken als in zijn  kolossale stenen en bronzen beelden.
zingende man - foto: wendingen 1931-5/6 - collectie loek van vlerken

B 19 – Kruidenierswinkel Albert Heijn – Hilversum

Kerkstraat 32, Hilversum

1918

gevel kruidenierswinkel - foto: wendingen 1919 - nr. 4foto: Wendingen 1919 nr.4


foto: archief Hildo Krop Museum, Steenwijk

1. aap met bananen en negerhutten
2. zittende indonesier met rijstschuur en sawa’s

syeniet, ca 60 cm

architect: J. van Laren

De gevel van het pand aan de Kerkstraat heeft een volledige metamorfose ondergaan. Alle  Amsterdamse School-ornamenten werden verwijderd, waarbij ook de beelden van Hildo Krop  verloren zijn gegaan. De symboliek van deze ornamenten hadden betrekking op de kruidenierswaren uit Afrika en uit de toenmalige kolonie Nederlands Indië.

gevel kruidenierswinkel - foto: wendingen 1919 - nr. 4   kerkstraat 32 hilversum - foto: loek van vlerken 23.07.2018
Kerkstraat 32 Hilversum in 1919 en in 2018 

B 70 – Sint Nicolaaskerk – deuren tochtportaal – IJsselstein

Kronenburgplantsoen, IJsselstein

ca. 1928

geknielde figuur - man - foto: loek van vlerken 12.12.2016 geknielde figuur - vrouw - foto: loek van vlerken - 12.12.2016
wapen van ijsselstein - foto: loek van vlerken - 12.12.2016  christus symbool - foto: loek van vlerken - 12.12.2016
12 panelen: 3x geknielde man-figuren, 3x geknielde vrouw-figuren, 4x het wapen van IJsselstein en het 2x Christus monogram (Chi-Rho)

geperst glas, 20 cm

nagelkoppen aan de deuren - foto: hildo krop museum
foto: Hildo Krop Museum, Steenwijk

nagelkoppen
1. knielend vrouwfiguur met gebogen armen
2. wapen van IJsselstein
3. Sint Nicolaas
4. kelkbloem
5. manfiguur in orante-houding

brons of koper, 5,25 cm

ontwerp deuren: H.A.J. Baanders

In 1921 kreeg Michel de Klerk de opdracht een nieuwe torenspits te ontwerpen voor de Sint Nicolaaskerk in IJsselstein, die in 1911 door brand verwoest was. Voor echter met de bouw  van de spits en restauratie van de toren een begin gemaakt kon worden, overleed De Klerk. Het geheel werd alsnog uitgevoerd onder de leiding van architect H.A.J. Baanders. Hildo Krop werd gevraagd het benodigde beeldhouwwerk te maken (zie B 56). Baanders ontwierp voor de kerk ook een nieuwe ingang. Ook hiervoor werd Krop gevraagd een aandeel te leveren. Krop ontwierp voor de deuren 12 panelen om uit te voeren in glas, voorstellende: 3x een naar rechts knielende man in orante-houding, 3x een naar links knielende vrouw in orante-houding, 4x het wapen van IJsselstein en 2x het Christus monogram of Chi-Rho (opmerkelijk is dat Lagerweij-Polak in haar oeuvrecatalogus hier 6x geknielde figuur in orante-houding noemt i.p.v. 3x vrouwen- en 3x mannenfiguur). De uitvoering in glas werd uitbesteed aan de Glasfabriek Leerdam. De uitvoering van deze tegels bestaat waarschijnlijk uit geperst glas, hoewel Lagerweij-Polak van gegoten glas spreekt. In het artikel ‘Leerdams Glaswerk in IJsselstein; Hildo Krop en de oude Nicolaaskerk’ schrijft Thimo te Duits: “Het persen van glas nam in de jaren twintig en dertig een prominente plaats in binnen de productie van de Glasfabriek Leerdam. Na de uitgave vanaf 1923 van geperst serviesgoed van o.a. K.P.C. de Bazel en H.P. Berlage, was men op de fabriek bijzonder geïnteresseerd in de fabricage van plastieken in geperst glas. (…) Binnen het opstarten van de productie plastieken moet de opdracht voor het persen van de reliëfs van Krop stimulerend hebben gewerkt. Het persen van deze vlakke tegels moet relatief weinig  technische problemen hebben opgeleverd.” 
De twaalf tegels zijn symmetrisch in de deuren verwerkt, gegroepeerd in vier verticale rijen van drie tegels. Aan de buitenzijden afwisselend mannen- en vrouwenfiguren. In het midden worden de twee Chi-Rho kruizen afgewisseld met vier keer het wapen van IJsselstein.
Exemplaren van de vier verschillende glastegels bevinden zich in het Hildo Krop Museum te Steenwijk. Drie tegels (mannenfiguur, wapen en Chi-Rho) komen uit de inboedel van het Hildo Krop atelier. De vierde, het vrouwenfiguur, is door een aankoop van een particulier in 2015 toegevoegd aan de collectie. Naast de glaspanelen ontwierp Krop ook verschillende nagelkoppen voor deze deuren naar de kerk. Deze nagels werden uitgevoerd in brons, hoewel Lagerweij-Polak van koper spreekt. Het vrouwenfiguur (hier met gebogen armen i.p.v de orante-houding), het mannenfiguur (wél in orante-houding) en het wapen van IJsselstein zijn motieven die Krop ook gebruikte in de glaspanelen. Daarnaast  zien we ook een kelkbloem en Sint Nicolaas, de heilige waarnaar de kerk is vernoemd.

nieuwe ingang van architect baanders - foto: wendingen - 1929 - jrg.10 nr.4

 

bron: Leerdams glaswerk in IJsselstein, Thimo te Duits, Historische Kring IJsselstein, 1996

B 66 – Pathologisch Anatomisch Laboratorium van het Wilhelmina Gasthuis – Amsterdam

Arie Biemondstraat 105-113, Amsterdam

1926-30

raampartij boven hoofdingang - foto: loek van vlerken 01.04.2011man en adelaar - foto: loek van vlerken 01.04.2011 vrouw met bloem - foto: loek van vlerken 01.04.2011a. bekroning raampartij hoofdingang:
lijst met aan weerszijden arenden en daartussen twee mannen- en twee vrouwenfiguren voor ondiepe nissen
gebakken aarde, 125 cm

man, vrouw, kind en phoenix - foto: wendingen 1931 nrs.5/6 - collectie loek van vlerken
b. hoekpijlerbekroning:
man, vrouw, kindje en phoenix
tufsteen, 180 cm
verloren gegaan
man-vrouw-kind-en-phoenix (kleimodel) - foto: hildo krop museum
b. hoekpijlerbekroning:
man, vrouw, kindje en phoenix
kleimodel, 180 cm
verloren gegaan
ontwerp hoekpijlerbekroning gipsmodel - foto: loek van vlerken 06.11.2017
b. hoekpijlerbekroning:
man, vrouw, kindje en phoenix
gipsmodel, 34 cm
collectie Hildo Krop Museum

toorts met vlucht zwaluwen - foto: loek van vlerken 01.04.2011 toorts met vlucht zwaluwen - foto: loek van vlerken 01.04.2011
c. hoekpijlerbekroning:
toorts met vlucht zwaluwen
gebakken aarde, 100 cm

vrouwenkop met maan en sterren - foto: loek van vlerken 06.03.2012
mannenkop en zon - foto: loek van vlerken 06.03.2012d. versieringen naast hoofdingang:
1. vrouw met gebogen hoofd steunend op hand, maansikkel en sterren
2. mannenkop en stralende zon
tufsteen, 25/33 cm

deurpaneel links - foto: hildo krop museum deurpaneel rechts - foto: hildo krop museum deurpaneel links - foto: hildo krop museum deurpaneel rechts - foto: hildo krop museum
e. 2 panelen op deuren hoofdingang:
1. staande man met opgeheven armen en erboven een stralende zon, koppel paarden, bloem- en plantmotieven
2. staande vrouw met opgeheven armen, sterren, planeten en hertenpaar, vogels, bloem- en plantmotieven
brons, 65 cm
verloren gegaan

architect: A.R. Hulshoff

De gevel van dit gebouw bevat veel werk van Hildo Krop. Aan de Nicolaas Beetsstraat zijn meerdere beelden te vinden (zie: B 65 en B 84). Aan de Arie Biemondstraat is bouwbeeldhouwwerk van Krop geplaatst boven de hoge vensterpartij. Krop koos als thema  twee identieke mannenfiguren met een open hand als positief symbool en twee identieke vrouwenfiguren met een bloem in de hand als teken van liefde. Aan beide kanten van deze bekroning is een arend geplaatst als symbool van waakzaamheid.
Bij de hoofdingang bevindt zich een versiering van gebakken aarde, voorstellende een toorts met een vlucht zwaluwen. Krop doelde hier op het doorgeven van het altijd brandende vuur van de wetenschap, waar constant nieuwe wetenschappers, uit dit academische ziekenhuis ‘uitvliegen’.
Aan weerszijden van deze ingang twee versieringen: Een vrouw met gebogen hoofd steunend op hand, maansikkel en sterren (het symbool van rust) en een mannenkop en stralende zon (symbool van energie). De twee bronzen panelen op deuren van de hoofdingang, een staande man en een staande vrouw, zijn helaas verloren gegaan.
In 1930 echter was er nog meer werk van Krop aan deze gevel te vinden. Aan de noordoostzijde van het pand, wat tegenwoordig de ‘G. Borstkade’ heet, was op een vierkante uitbouw een tufstenen beeld van 180 cm geplaatst. Te zien was een man en een vrouw die samen een kindje dragen. In de linkerhand heeft de man een hamer vast. Aan de voeten van het man- en vrouwfiguur een phoenix, herrijzend uit zijn as. Waarschijnlijk is het beeld door het Hollandse klimaat vergaan en later verwijderd.

gevel pathologisch anatomisch laboratorium ca. 1930 - foto: hildo krop museum - bewerking loek van vlerken
ca. 1930 met rechts het beeld ‘Gezin met Phoenix’

hoofdingang arie biemondstraat - foto: loek van vlerken 01.04.2011

Het WG-terrein omvat een verzameling gebouwen die deel uitmaakten van een ziekenhuis: het Wilhelmina Gasthuis. Het oudste gedeelte bestond naar de modernste inzichten uit vrijstaande paviljoens in een parkachtige omgeving. Tot 1937 werden er nog paviljoens bijgebouwd. In de jaren vijftig kwam men tot de conclusie dat het terrein te vol was geworden. Na jaren van touwtrekken verhuisde het Academisch Ziekenhuis, zoals het inmiddels heette, in 1983 naar Amsterdam Zuidoost. In de paviljoens van het WG-terrein trokken kunstenaars, kleine bedrijfjes en welzijnsorganisaties. Sommige paviljoens zijn omgebouwd tot woningen. Het voormalige Pathologisch Anatomisch Laboratorium is een cultuurcentrum geworden met activiteiten voor filmmakers en -liefhebbers, zalen voor festivals en congressen, een filmzaal en een café/restaurant.

V 56 – Zittend paar – Amstelveen

Rembrandtweg 428, Amstelveen

1926

zittend paar - foto: loek van vlerken 11.06.2012zittend paar - foto: loek van vlerken 11.06.2012zittend paar - foto: loek van vlerken 11.06.2012
zittend paar - foto: loek van vlerken 11.06.2012een zittend paar

muschelkalksteen (taille directe), 64 cm

Voor het woonzorgcentrum Nieuw Vredeveld aan de Rembrandtweg in Amstelveen staat dit kalkstenen beeldje van Hildo Krop. Het beeld heeft een tijd opgesteld gestaan naast het Gemeentehuis van Nieuwer-Amstel in de Dorpsstraat in Amstelveen. Daarna heeft het een periode in de opslag gelegen.

zittend paar - foto: wendingen 1931-nrs.5/6 - collectie loek van vlerken
Er bestaat van dit beeld ook een bronzen versie, zoals te zien is in het tijdschrift Wendingen jaargang 1927 nummer 1. Dit nummer laat 38 afbeeldingen zien van beeldhouwwerk van de  Nederlandse  kunstenaars Hildo Krop, Johan Polet en John Rädecker.
zittend paar (bronzen uitvoering) - foto: wendingen 1927 nr.1 - collectie loek van vlerkenzittend paar (bronzen uitvoering) - foto: wendingen 1927 nr.1 - collectie loek van vlerken

Me 24 – Etalagepanelen voor juwelier Steltman – Den Haag

Noordeinde 42a, Den Haag

ca. 1920

faun met dieren en bloemen - foto: loek van vlerken 14.11.2017
faun met bloemen en dierenfaun met dieren en bloemen -foto: wendingen 1925 nr.2 (collecie loek van vlerken)
tweede paneel met faun – foto: Wendingen 1925 nr.2
staande vrouw met slang en bloemen - foto: loek van vlerken 14.11.2017
staande vrouw met slang en bloemenparelvisser - foto: loek van vlerken 14.11.2017
parelvisser met mes, haai, zeeplanten en -dieren

detail: haai - foto: loek van vlerken 14.11.2017
parelvisser met mes, haai, zeeplanten en -dieren (detail: haai)

faun met dieren en bloemen - detail: vos - foto: loek van vlerken 14.11.2017
faun met dieren en bloemen (detail: vosje)faun met dieren en bloemen - detail vogels- foto: loek van vlerken 14.11.2017
faun met dieren en bloemen (detail: vogels)faun met dieren en bloemen - detail: gazelle, rups en egel - foto: loek van vlerken 14.11.2017
faun met dieren en bloemen (detail: gazelle, rups en egel)

a. twee verschillende panelen met een faun met dieren en bloemen
b. achterwandpaneel etalage: staande vrouw met slang en bloemen
c. achterwandpaneel etalage: parelduiker met mes en haai, zeeplanten en –dieren

ajourreliëfs, coromandelhout, a. 39x 83,5 cm; b. en d. 40 x 55 cm; c. 39,5 x 55 cm

Als beeldhouwer had Krop rond 1920 al behoorlijk naam gemaakt. Er kwamen flink wat opdrachten voor bouwbeeldhouwwerk uit het hele land binnen. In de hoofdstad waren de eerste versieringen aan bruggen van zijn hand verschenen. Maar daarnaast bleven ook de aanvragen voor het vervaardigen van meubels en complete interieurs binnenkomen. In 1920 kreeg Krop van zijn Steenwijkse jeugdvriend Johannes Steltman het verzoek om het winkelpand van zijn juwelierszaak aan het Noordeinde in Den Haag in te richten. Krop ging voortvarend te werk. De winkel moest een kunstzinnige uitstraling krijgen, een uitstraling die uniek was in de Haagse binnenstad. Er kwam een nieuwe etalage, waarbij het bovendeel met gebrandschilderd glas werd uitgevoerd. Ook ontwierp Krop nieuwe deurpartijen met mooie bovenlichten.


winkelpand Noordeinde 42a – ca. 1925 (foto: archief Steltman)


winkelpand Noordeinde 42a – 2019


glas-in-loodraam


fragment winkeldeur

deurlichten met huisnummer 42 en monogram JS

Een wand bij het entree werd van boven tot onder voorzien met donkerbruine ESKAF-grèstegels met voorstellingen van mens en dier.

faun met dieren en bloemen (foto - wendingen 1925 nr.2)
foto: Wendingen 1925 nr.2

Voor de binnenkant van de etalage ontwierp Krop coromandelhouten ajourpanelen met verschillende voorstellingen. Een paneel laat een parelduiker met een mes en een haai zien als verwijzing naar parels, welke een specialiteit van Steltman was. Een ander paneel verbeeldt een staande vrouw met slang en bloemen en twee verschillende reliëfpanelen met een faun in de natuur, compleet met bloemen en dieren.
Ook het interieur van de winkel  onderging een metamorfose. Krop ontwierp diverse meubelen: een toonbank met vitrinekasten en laden, bureaus, stoelen, krukjes, tafels en zelfs een tapijt (zie Me23).

interieur juwelier steltman, den haag - foto: lagerweij-polak
foto: Lagerweij-Polak

In 1933 werd het interieur van de winkel uitgebreid en volgens een plan van Krop gemoderniseerd met een licht muurbekleding, nieuwe lampen en een andere opstelling van kasten en vitrines. In 1964 werd de zaak ingrijpend verbouwd, waarbij de panelen het veld moesten ruimen en werden opgeslagen.

Bij de tentoonstelling ‘100 jaar Steltman’ in het Gemeentemuseum (het huidige Kunstmuseum) in Den Haag in 2017/18 waren drie ajourreliëfs en enkele meubelstukken uit dit interieur tentoongesteld.

Gedurende een tentoonstelling gewijd aan Krops’ faunen, in het Hildo Krop Museum in Steenwijk (van 2019 t/m 2020), was het ajourreliëf  faun met bloemen en dieren te bewonderen.

bron: Steltman catalogus, Gemeentemuseum, Den Haag

V 53 – Moeder Aarde – Amsterdam

Weteringplantsoen, Amsterdam

1924 of vroeger
Lagerweij-Polak noemt ‘1926 of vroeger’ in de oeuvrecatalogus, de juiste datering met zijn ‘1924 of vroeger’ zoals blijkt uit een atelierfoto uit 1924 – zie B43

moeder aarde - foto: loek van vlerken 08.01.2011moeder aarde - foto: loek van vlerken 08.01.2011 moeder aarde - foto: wendingen jrg. 1927 nr.1 - collectie loek van vlerken  moeder aarde - foto: wendingen jrg. 1927 nr.1 - collectie loek van vlerken

Zwitserse kalksteen (taille directe), 125 cm

Het Nederlandse klimaat wordt niet altijd gewaardeerd. Meestal is het koud en guur en ook regent het bijna altijd in onze beleving. Ook voor beeldhouwwerken in de open lucht is ons klimaat verre van ideaal. Vooral als het beeld van kalksteen is, zoals ‘Moeder Aarde’ van Hildo Krop in het Weteringplantsoen in Amsterdam, dan valt er na zo’n kleine honderd jaar nog maar weinig te genieten aan het beeld, waarvan de details zo goed als uitgewist zijn.
Het beeld, gemaakt door Krop in 1924, werd in 1958 door de gemeente gehuurd van de beeldhouwer te behoeve van een wisselexpositie. Van die wisselexpositie, die op het Weteringplantsoen zou moeten plaats vinden, kwam niet veel terecht. Er kwamen geen andere beelden en ‘Moeder Aarde’  bleef gewoon staan. Het beeld viel dermate in de smaak dat de gemeente in 1966 besloot de creatie van Krop aan te kopen.
Een gehurkt vrouwenfiguur, die op schoot een liggende figuur vasthoudt. Links daarvan is een steenbok afgebeeld en rechts een roofvogel, terwijl middenvoor een slang is weergegeven. Met haar knieën rust zij op een soort verhoging; aan de linkerkant is hier een gestileerd gezicht te herkennen en aan de rechterkant een eekhoorn. Twee paarden, een staand en een liggend, zijn aan de voorkant uitgehouwen. Helaas was het kalkstenen beeld dermate uitgesleten zodat deze verschillende details niet of nauwelijks nog te onderscheiden waren.
In januari 2016 werd het beeld verwijderd om erger te voorkomen. Het beeld kon nog worden gerestaureerd, maar er zaten ook nogal wat scheuren in het steen die bij bevriezing grote barsten kunnen veroorzaken. Dit had tot gevolg dat het beeld niet meer buiten kon staan. Omdat het Weteringplantsoen zonder ‘Moeder Aarde’ niet compleet is, werd besloten een replica van het beeld te maken en het op de vertrouwde plek te herplaatsen.
De replica, vervaardigd door Steenhouwerij Zederik uit Tienhoven, werd begin april 2016 in het plantsoen geplaatst en is net als het origineel 125 cm hoog en vervaardigd van kalksteen. Aan de hand van oude foto’s (onder andere uit het tijdschrift Wendingen – jrg. 1927 nr.1) werden alle details zo exact mogelijk gereproduceerd. Op de foto’s is goed te zien dat bijvoorbeeld het hoofd aan de voeten van de ‘moeder’ bij het origineel zo goed als verdwenen. Ook andere kleine dierfiguren waren nog nauwelijks waar te nemen. Bij de replica is alles weer duidelijk zichtbaar.

Het originele beeld wordt gerestaureerd. Het stadsdeel Centrum is op zoek naar een nieuwe bestemming, maar dat zal dus niet meer buiten zijn.

Replica’s:

Moeder Aarde - replica - foto: loek van vlerken 26.05.2016 Moeder Aarde - replica - foto: loek van vlerken 26.05.2016  Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016 Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016 Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016 Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016 Moeder Aarde - replica (detail) - foto: loek van vlerken 26.05.2016

B 10 – Hekpijlerbekroningen Kon. Holl. Lloyd – Amsterdam

KNSM-laan 311, Amsterdam

1916-21

havenarbeiders met stoomboot - foto: loek van vlerken 08.03.2011havenarbeiders met stoomboot - foto: loek van vlerken 08.03.2011


a. Havenarbeiders met stoomboot
zandsteen, 100 cm

havenarbeiders met stoomtrein - foto: loek van vlerken 08.03.2011 havenarbeiders met stoomtrein - foto: loek van vlerken 08.03.2011


b. Havenarbeiders met stoomtrein
zandsteen, 100 cm

koggeschip - foto: loek van vlerken 08.03.2011 koggeschip - foto: loek van vlerken 08.03.2011 koggeschip - foto: loek van vlerken 08.03.2011c. Koggeschip (oudste zegel van Amsterdam)
zandsteen, 80 cm

wapen van amsterdam - foto: loek van vlerken 08.03.2011 wapen van amsterdam - foto: loek van vlerken 08.03.2011
maraboe - foto: loek van vlerken 08.03.2011d. Wapen van Amsterdam (met zeevogel)
zandsteen, 80 cm

In 1899 wordt de Zuid Amerika Lijn opgericht. Deze Amsterdamse stoomvaartlijn, kortweg ‘De Zuid’ genoemd, transporteert levend vee van Argentinië naar Engeland en Hollands fokvee naar Zuid-Amerika. Regelmatig breekt er aan boord van de schepen mond-en-klauwzeer uit. Om die reden verbiedt Engeland uiteindelijk de invoer van levend vee. Voor De Zuid is het veetransport daardoor niet meer rendabel en maakt in 1908 de schepen geschikt voor het vervoer van landverhuizers. De naam ‘Zuid Amerika Lijn’ wordt gewijzigd in ‘Hollandsche Lloyd’ en niet veel later zelfs ‘Koninklijke Hollandsche Lloyd’. In de Amsterdamse haven blijft het volk de rederij overigens gewoon ‘De Zuid’ noemen. In 1915 vertrekt de Lloyd naar een ander deel van de Amsterdamse haven: de Oostelijke Handelskade. Aan de kade worden de bestaande loodsen afgebroken, en er komen nieuwe loodsen, werkplaatsen en een betonnen kantoorgebouw met een stijlvolle toren. Voor de entreepoort maakte Hildo Krop tussen 1916 en 1921 twee sculpturen met stadswapens en twee beeldhouwwerken van havenarbeiders. Deze laatsten laten stoere en gespierde arbeiders zien. Ze sjouwen met balen op de rug, slepen met zware kettingen, trossen en schoppen. Het verheerlijken van arbeiders in die periode was vooral een Amsterdamse aangelegenheid. Meer dan in welke stad dan ook was het kunstklimaat in Amsterdam doordrenkt van een grote sociale betrokkenheid. Ook de politiek, met name de Sociaal-Democratische Arbeiderspartij (SDAP), pleitte voor begrijpelijke kunst voor het volk. Hierbij werd uitgegaan een opvoedende rol van de kunst.

ontwerpschetsen in atelier Hildo Krop – foto’s: Hildo Krop Museum, Steenwijk

Er zijn veel bouwwerken in het Oostelijk Havengebied bewaard gebleven, maar het markante gebouw van Lloyd is helaas in de jaren zeventig van de vorige eeuw afgebroken. De hekpijlerbekroningen ‘Havenarbeiders’ van Krop werden van de zuilen gehaald en opgeslagen. Door het niet op orde zijn van de Gemeentelijke Administratie wist men niet meer waar deze vier sculpturen van Krop gebleven waren. Het is illustratief hoe gemeenten toen (en soms nog steeds) met het cultureel erfgoed omgingen. Het is daarom opmerkelijk dat de beelden wel werden opgeslagen. Bij toeval vond de kunsthistoricus Ype Koopmans ze in 1994 terug. Koopmans zat in de trein, die tussen het Muiderpoortstation en het Centraalstation voor een rood sein stil stond. Hij zag op het terrein naast het spoor beelden liggen die hij onmiddellijk herkende als beelden van Hildo Krop.
Koopmans kwam in contact met Ton Heijdra, schrijver van boeken over Amsterdam en vertelde hem het verhaal over het opslagterrein langs de spoordijk. Het probleem was dat Koopmans zich niet precies herinnerde waar de trein had stil gestaan. Als ze nog in het bezit zijn van de gemeente, moeten ze bij het Stedelijk Beheer liggen, wist Heijdra. Al snel werd duidelijk dat hij inderdaad op het opslagterrein van die dienst aan de Dijksgracht moest zijn, vlak naast het spoor tussen Muiderpoortstation en het Centraalstation. “Ze hadden nog nooit van Krop gehoord,” verteld Heijdra. “Al zei de opzichter bereidwillig dat ergens op het terrein beelden lagen.” Tussen verroeste kettingen en ander schroot trof Heijdra de vier beelden aan. De beelden waren licht beschadigd. Na een restauratie van 16.500 gulden werden de vier beelden in 1998 herplaatst bij de ingang van de voormalige passagiershal van de Koninklijke Nederlandse Stoomboot Maatschappij aan de KNSM-laan, het tegenwoordige restaurant ‘De Kompaszaal’.

Historische foto’s van de oorspronkelijke locatie van de beelden aan de ingang van de Koninklijke Hollandsche Lloyd aan de Oostelijke Handelskade:paalbekroningen - foto: wendingen 1925-2 - collectie loek van vlerken
foto: Wendingen 1925 nr.2
KNL-foto hildo krop-jos de gruyter 1938 - collectie loek van vlerken
foto: onbekende fotograaf – 1938
ingang loodsen kon.holl.lloyd - historische foto 1965 - foto: hildo krop museum
foto: onbekende fotograaf – 1965

bronnen: ‘Ontdek het Oostelijke Havengebied’, Bert Franssen en Ruud van Soest, 2012; ‘Monumentale Kunst, Categoriaal onderzoek Wederopbouw 1940-1965’, Frans van Burkom / Yteke Spoelstra, 2007; Het Parool, januari 1997; Archief Hildo Krop Museum.

Mo 5 – ‘Droefheid’ en ‘Vreugde’ – Driehuis

Begraafplaats Westerveld, Driehuis 

1924

droefheid - foto: loek van vlerken 03.12.2015 vreugde - foto: loek van vlerken 03.12.2015droefheid - foto: loek van vlerken 03.12.2015 vreugde - foto: loek van vlerken 03.12.2015grafmonument von saher - foto: loek van vlerken 03.12.2015grafmonument von saher - foto: loek van vlerken 03.12.2015 grafmonument von saher - foto: loek van vlerken 03.12.2015
Grafmonument familie Von Saher – twee beelden: ‘Droefheid’ en ‘Vreugde’

Franse kalksteen (Pouillenay), 80 cm

Eduard August von Saher (1849-1918) was de eerste directeur van de Haarlemse Kunstnijverheidsschool, waar Krop in 1919 bij de reorganisatie was betrokken.  Onder Von Saher kwam de discussie op gang over een esthetisch verantwoorde vormgeving. Het grafmonument was een opdracht aan Hildo Krop van Von Sahers schoondochter Ada von Saher-Crone.