Kronenburgplantsoen, IJsselstein
1925
a. 4 pinakelbekroningen:
De vier evangelisten: Mattheus (schrijvende evangelist), Marcus (leeuw), Lucas (stier), Johannes (arend)
Franse kalksteen (Artiche), 60 cm
1. visser met anker
2. man fruit oogstend
3. vogels boven een stadje en twee figuren aan weerszijden
4. ridder steunend op zwaard
5. zittende lezende man
6. jager
7. man met sikkel
8. man met juk
9. jonkvrouw
10. bisschop te paard (Sint Nicolaas)
11. zittende vrouw met kindje
12. kasteel met kasteelmuur
12 kapitelen:
1. visser met anker – in de voluten vissen – verwijzing naar de visserij in de Hollandsche IJssel
2. man zittend voor fruitmand – voluten: dicht loof en vruchten
3. duiven als voluten boven een nederzetting
4. ridder steunend op zwaard – verwijzing naar adellijke historie van IJsselstein
5. zittende lezende man – geestelijke verrijking
6. spreeuwenjager met trossen kersen – voluten: spreeuwen – verwijzing naar IJsselstein als ‘Stichtse Kersenstad’
7. man met sikkel – voluten: korenhalmen
8. emmers aan juk dragende man – achter hem sterren en maan – voluten: bomen
9. jonkvrouw met valk – verwijzing naar adellijke historie van IJsselstein
10. Sint Nicolaas te paard – verwijzing naar patroonheilige van de kerk
11. zittende vrouw met kindje – huiselijk geluk
12. kasteel met kasteelmuur – voluten: uilen – de vorm van de stad is een verwijzing naar de kroon op de kerktoren
zandsteen, ca 60 cm
restauratieontwerp: Michel de Klerk, postuum uitgevoerd o.l.v. H.A.J. Baanders
In 1921 kreeg Michel de Klerk de opdracht een moderne torenspits te ontwerpen voor de Sint Nicolaaskerk in IJsselstein, die in 1911 door brand verwoest was. Voor echter met de restauratie een begin kon worden gemaakt, overleed De Klerk. Het ontwerp is alsnog uitgevoerd onder de leiding van architect H.A.J. Baanders. Hildo Krop werd gevraagd het benodigde beeldhouwwerk te maken. Het eerste kapiteel hakte hij in 1925, zoals de middeleeuwse beeldhouwers, ter plaatse ‘taille directe’, maar de overige moest hij wegens de lange reistijd overlaten aan uitvoerders. Toen na een half jaar alle kapitelen klaar waren, reisde Krop opnieuw naar IJsselstein voor de overige sculpturale versiering: vier pinakelbekroningen in de vorm van de vier evangelisten. Krop modelleerde de eerste ter plaatse en voltooide ze alle vier in zijn atelier in Amsterdam.
Over de 12 kapitelen schrijven Martijn Vergouw en Peter Siccama in een uitgave van de Stichting Historische Kring IJsselstein (nr.103, sept.2003): “Kenmerkend in de sculpturale thematiek van Krop is de tegenstelling tussen stad en land, cultuur en natuur, en daarnaast de uitbeelding van de vier windstreken. Ook in IJsselstein merken we daar iets van. De kapitelen van Krop kennen een centrale voorstelling, symmetrisch omgeven door planten, wolken, vissen, bomen , vruchten en vogelmotieven. Deze motieven die aan weerszijden uitsteken, lijken op de Ionische kapitelen, die in die orde ‘voluten’ worden genoemd. De afbeeldingen aan de zuidzijde hebben te maken met het belangrijke agrarische aspect van het gebied rondom IJsselstein, die aan de westzijde met de historie van de stad zelf en die aan het noorden hebben een algemeen karakter.”
twee pagina’s met de kapitelen van Krop aan de kerktoren van IJsselstein in het tijdschrift Wendingen 1929 – nr. 4.
Architect Baanders ontwierp voor de kerk ook een nieuwe ingang. Voor dit entree leverde Krop twaalf panelen in glas (zie B 70).
Ter herinnering van het herstel van de toren heeft Krop een bronzen plaquette gemaakt met de afbeelding van Sint Nicolaas te paard.
bronnen: De kroon op het werk, P. Siccama en M. Vergouw, Historische Kring IJsselstein, 1979; Leerdams glaswerk in IJsselstein, Thimo te Duits, Historische Kring IJsselstein, 1996; ‘…een alleszins behoorlijk resultaat’, M. Vergouw en P. Siccama, Historische Kring IJsselstein, 2003; Architectenbureau Baanders – van jugendstil naar modernisme, R.J. Baanders en A.H. Baanders-Buisman, 2021.
