Fabrieksgebouw ESKAF
Parallelweg 2, Steenwijk

1918 (1920?)

2 pijlerbekroningen: zittende pottendraaier aan draaischijf, onderaan bloemen,  rendierkopje en een raafje

oorspronkelijk links en rechts van de hoofdingang

donkerbruine grès, 47 cm

architect: G.F. la Croix

ESKAF fabriek ca.1920 – foto: Hildo Krop Museum, Steenwijk

In 1918 besloten Hillebrand Ras (1878-1941) en zijn oom Hein Krop (1851-1938), de vader van Hildo, in Steenwijk een aardewerkfabriek op te richten om de plaatselijke industrie te stimuleren. De keuze van de architect voor de te bouwen nieuwe fabriek viel op de Amsterdamse architect Guillaume la Croix, behorend tot de kring van de Amsterdamse School. Deze keuze zal zonder twijfel door inbreng van Hildo Krop bewerkstelligd zijn. Voor deze N.V. Eerste Steenwijker Kunstaardewerk Fabriek “ESKAF” ontwierp de la Croix in 1919 een fabrieksgebouw. Van het ontwerp van La Croix met de opvallende paraboolvormige kap van de productiehal is weinig meer herkenbaar dan de zijgevel van het kantoor. Aan weerszijden van de hoofdingang bevonden zich twee pilasters bekroond met een zittende pottendraaier met draaischijf, in donkerbruin gres uitgevoerd van de hand van Hildo Krop.

Een derde, extra aangemaakt exemplaar bevond zich in het interieur van de voormalige woning van de ESKAF-bedrijfsleider A. Schöder in Huizen (ingemetseld in een schoorsteenpartij). Na de liquidatie van de fabriek in Steenwijk in 1927, maakte de ESKAF immers een doorstart in Huizen. In 2012 werd dit derde exemplaar van de pottendraaier  aan het Hildo Krop Museum geschonken door de familie Visser uit het Noord-Hollandse Huizen. Hiermee keerde deze  pottendraaier, zittend achter zijn draaischijf, na 85 jaar weer terug in Steenwijk. De twee exemplaren van de oorspronkelijke ESKAF-fabriek werden al eerder als bruikleen aan de Hildo Krop collectie in Steenwijk afgestaan.

Er blijkt nog een decoratie aan de buitenmuur gezeten te hebben. Hiervan getuigt een foto uit het persoonlijke archief van Hildo Krop. Onder een arend op een bergtop zien we twee lopende figuren, waarvan een met een sikkel. Over dit reliëf is niets bekend.gevelfragment ESKAF-fabriek met reliëf van Hildo Krop – foto: Hildo Krop Museum, Steenwijk

Naast Hildo Krop waren W.H. van Norden, W. Bogtman en J. Jongert de eerste jaren de kunstenaars die ontwerpen voor het veelal geglazuurde werk leverden. Na acht jaar van tegenvallende financiële resultaten werd de fabriek in 1927 geliquideerd, en kregen de gebouwen een andere bestemming.

De kwantitatieve inbreng van Hildo Krop voor ESKAF-Steenwijk is groot en bijzonder gevarieerd te noemen. Deze bestond uit ontwerpen van een vijftigtal modellen voor vazen, dekselpotten, schalen, bekers en kleinplastiek; diverse soorten (ajour)tegels in grès, chamotte en gietklei die voornamelijk zijn toegepast in scholen in Amsterdam; verschillende modellen voor bouwkeramiek. Dit betrof veelal grote keramische objecten die meestal aan de buitenkant van de gevels van huizen, scholen en andere gebouwen werden aangebracht. Ook de genoemde pilasterbekroning met de voorstelling van een pottenbakker aan een draaischijf behoren tot deze categorie.

bron: Hildo Krop en zijn ontwerpen voor de ESKAF, Wim Spitzen/Antoine Verschuuren – ICK, 2009

voorbeelden van ontwerpen van Hildo Krop voor ESKAF:
(klik op de foto om naar de pagina te gaan)