Tagarchief: hall f. van

schaal De Blanken / Krop – Steenwijk

Vrij werkandriessen m., blanken g. de, escher m.c., hall f. van

Hildo Krop Museum, Steenwijk

1941-42

lichtblauw geglazuurde keramiek, Ø 37,5 cm

Het Hildo Krop Museum bezit een bijzondere schaal gedraaid door de pottenbakker Gerrit de Blanken (1894-1964) uit Leiderdorp. Op de bodem van deze schaal bevindt zich een ingedrukt/ gestempeld reliëf van Hildo Krop.

Enkele jaren nadat het stadhuis van Leiden in 1929 door brand was verwoest, werd begonnen met de herbouw. Ook Krop werkte aan deze restauratie mee. Hij verzorgde het beeldhouwwerk van de hoofdentree aan de Vismarkt (B101) en in de hal vóór de Burgerzaal (B115). Vooral het werk in deze hal is interessant in het kader van de keramische schaal.

Krop was niet de enige beeldhouwer die bij deze restauratiewerkzaamheden was betrokken. Diverse kunstenaars werden ingeschakeld, waaronder Frits van Hall, Mari Andriessen, M.C. Escher en wellicht Gerrit de Blanken. Mogelijk dat Krop langs deze weg wederom in contact met De Blanken was gekomen. Opnieuw, want geheel onbekend waren ze namelijk niet voor elkaar. Eind jaren twintig hadden ze twee keer deelgenomen aan groepsexposities in Den Haag en Rotterdam. Over de hernieuwde kennismaking van de beide kunstenaars is verder weinig bekend. Dat deze wel degelijk heeft plaats gevonden, blijkt uit de lichtblauw geglazuurde schaal van De Blanken en het onmiskenbare reliëf van Krop: een naakte, klassiek aandoende vrouwfiguur met een hertje en bloemranken. Deze bloemranken komen overigens ook voor in de hal vóór de Burgerzaal van het Leidse stadhuis. Voor de glazen cassetten van het tongewelf in deze hal heeft Krop smeedijzeren bloemranken ontworpen met een sterke gelijkenis aan de bloemranken op de schaal.

De onderzijde van de schaal signeerde De Blanken met hun beider namen. Bovendien merkte hij de schaal met nr. 1 waaruit is af te leiden dat het de bedoeling was dat er meer zouden volgen. Omdat nader onderzoek in dezen tot op heden niets heeft opgeleverd, kunnen we er van uit gaan dat hier sprake is van een unieke schaal.

bron: Wim Heij, Hildo Krop-Keramiek, 2015

B 106 – Simon van Leeuwen – Den Haag

Bouwbeeldhouwwerkandriessen m., bremer g.c., hall f. van, leeuwen s. van, polet j., termote a., wenckebach o.

Gebouw Hoge Raad der Nederlanden,
Plein, Den Haag
Kazernestraat, Den Haag
Korte Voorhout 8, Den Haag

1939

beeld Simon van Leeuwen, gezeten in leunstoel

brons, 166 cm

oorspronkelijke locatie Hoge Raad, Plein

Om het sobere gebouw van de Hoge Raad der Nederlanden aan het Plein in Den Haag, een ontwerp van rijksbouwmeester G.C. Bremer, enige waardigheid te verlenen werd in 1939 aan zes Nederlandse beeldhouwers opdracht gegeven een beeld te maken van een Nederlandse rechtsgeleerde. Deze beelden zouden worden geplaatst langs de buitenzijde van het derde bordes. Krop werd gevraagd zijn visie te geven op Simon van Leeuwen, een 17de eeuws Leids jurist en lid van de Hoge Raad van Holland. Albert Termote, Frits van Hall, Johan Polet, Mari Andriessen en Oswald Wenckebach werden uitgenodigd om de figuren van de overige vijf juristen te maken.
In 1987 werd het gebouw aan het Plein afgebroken. De beelden werden gerestaureerd en verplaatst naar een pleintje bij de Kazernestraat achter het toenmalige gebouw van de Hoge Raad.

pleintje Kazernestraat

Ook bij het pleintje bij de Kazernestraat zijn de beelden inmiddels verdwenen. In februari 2016 werd het nieuwe gebouw voor de Hoge Raad, met de zes beelden ervoor, aan de Korte Voorhout opgeleverd.

De originele gipsstudie (32 cm hoog) van het beeld van Simon van Leeuwen is aanwezig in de collectie van het Hildo Krop Museum.

B 110 – Voormalige Rijks Verzekerings Bank – Amsterdam

Bouwbeeldhouwwerkhall f. van, roosenburg d., stedelijk museum amsterdam, wezelaar h.

Apollolaan 15, Amsterdam

1940

beeld in pijlernis:
‘De beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving’ (allegorisch mannenfiguur)

brons, 365 cm

architect: D. Roosenburg

Met veel andere kunstenaars keek Krop met enthousiasme naar de Russische Revolutie en de jonge Sovjet-staat. Een staat waar de arbeider het voor het zeggen zou hebben. In 1935 ging Krop naar de Sovjet-Unie. De bedoeling was dat hij een maand in Moskou zou verblijven, het werden drie maanden. De beelden van Krop kregen onder invloed van deze reis steeds meer de stijl van het Socialistisch realisme.

In de jaren dertig van de vorige eeuw verminderde de behoefte aan bouwbeeldhouwkunst sterk. Dit had niet alleen te maken met de verslechterende economische omstandigheden. De Amsterdamse school maakte plaats voor de bouwstijl van de Nieuwe Zakelijkheid. Na 1932 werd bouwbeeldhouwwerk niet meer toegepast en het sculptuur werd steeds meer een autonoom element bij een gebouw. Veel van deze sculpturen hebben een klassieke, strenge uitstraling. Ook de maatvoering had meer relatie tot het gebouw.

In 1940 kregen de beeldhouwers Hildo Krop en Frits van Hall de opdracht om elk een beeld te maken voor het monumentale pand van de voormalige Rijksverzekeringsbank. Krop ontwierp van deze twee, ruim drie meter hoge bronzen allegorische beelden, ‘De beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving’. Het beeld laat een mannenfiguur zien, waarbij Krop in de rechter hand van deze beschermer, een vrouwenfiguurtje met open hand plaatste. Zij symboliseert de sociale wetgeving.

Het beeld van Van Hall is er nooit gekomen. Naast ‘De Beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving’ van Krop, zou Van Hall zou een vrouwenfiguur ‘De Beschermster van de Sociale Zorg en Gerechtigheid’ maken. Van Hall had het gipsmodel van het vrouwenfiguur gereed toen de oorlog uitbrak. Vanwege het oorlogsgeweld werd besloten het model in veiligheid te brengen. Het werd opgeslagen in de kelder van de bank. Daar liep het onherstelbare schade op door hoge waterstand en vorst. Omdat Van Hall tijdens de oorlog was omgekomen werd in 1951 besloten Han Wezelaar de opdracht te geven een nieuw beeld met hetzelfde thema te maken. Samen met het beeld van Wezelaar (een vrouw met een lam) werd Krop’s beeld in 1954 onthuld.

‘De beschermer en handhaver van de Sociale Wetgeving’, het beeld van Krop, was wel al eerder voor het publiek te zien. In 1941 werd het tijdelijk tentoongesteld in het Stedelijk Museum. Een foto uit de Courant Nieuws van de Dag van 25 januari 1941 laat zien hoe het beeld in het Stedelijk wordt gebracht. Op de foto rechts, bukkend met hoed, helpt de schepper van het beeld een handje met het transport.

B 99 – De waakzaamheid in eigen hand gehouden – Wilhelmina Gasthuis – Amsterdam

Bouwbeeldhouwwerkhall f. van, hassoldt c., ijzerdraat w., terwindt e., wilhelmina gasthuis

opgesteld in Academisch Medisch Centrum,
Meibergdreef 9, Amsterdam

1936-37

‘De waakzaamheid in eigen hand gehouden’

Franse kalksteen (Pouillenay). 154 cm

Het thema van een staande man met een adelaar in zijn hand had Hildo Krop ook al tien jaar eerder gemaakt voor het Pathologisch Anatomisch Laboratorium van het Wilhelmina Gasthuis aan de Nicolaas Beetsstraat, Amsterdam (B 65). Johan, de zoon van de beeldhouwer, heeft voor dit kunstwerk model gestaan. Het beeld met de titel ‘De waakzaamheid in eigen hand gehouden’, was oorspronkelijk geplaatst in de tuin voor het Observatiepaviljoen van het Wilhelmina Gasthuis. Het symbool van de arend staat voor de scherpe blik, die nodig is om de juiste diagnose te kunnen stellen.

Aan de kunstenaar Eugène Terwindt is het te danken dat dit beeld nog bestaat en te bewonderen is. In 1983 kreeg hij de opdracht om een binnenhof in het toenmalige gloednieuwe AMC aan te kleden. Hij ging hiervoor op zoek naar materiaal uit het oude Wilhelmina Gasthuis en het Binnengasthuis. Tussen de puinhopen bij deze oude gebouwen trof hij een aantal verwaarloosde beelden aan uit de jaren dertig van de vorige eeuw, vervaardigd door Hildo Krop, Frits van Hall, Christiaan Hassoldt en Willem IJzerdraat. Ze waren bevuild, bekrast en beschadigd en leken gedoemd een roemloos einde te vinden. Terwindt koos zes beelden uit, waaronder twee van Krop: deze jongen met arend en een vrouw met een vogel in haar hand (B 95). Hij liet de beelden schoonmaken, vervaardigde nieuwe sokkels en plaatste ze in dit binnenhof.

bron: AMC kunstboek, 2003

‘Staande man met arend’ van Krop en ‘Boogschutter’ uit 1934 van Willem IJzerdraat

B 95 – Staande vrouw met vogel in haar hand – Wilhelmina Gasthuis – Amsterdam

Bouwbeeldhouwwerkhall f. van, hassoldt c., ijzerdraat w., terwindt e., wilhelmina gasthuis

opgesteld in Academisch Medisch Centrum,
Meibergdreef 9, Amsterdam

1933

staande vrouw met vogel

Franse kalksteen, 120 cm

Dit beeld maakte Hildo Krop voor een fontein op het terrein van het voormalige Wilhelmina Gasthuis. Aan de kunstenaar Eugène Terwindt is het te danken dat dit beeld nog bestaat en te bewonderen is. In 1983 kreeg hij de opdracht om een binnenhof in het toenmalige gloednieuwe AMC aan te kleden. Hij ging hiervoor op zoek naar materiaal uit het oude Wilhelmina Gasthuis en het Binnengasthuis. Tussen de puinhopen bij deze oude gebouwen trof hij een aantal verwaarloosde beelden aan uit de jaren dertig van de vorige eeuw, vervaardigd door Hildo Krop, Frits van Hall, Christiaan Hassoldt en Willem IJzerdraat. Ze waren bevuild, bekrast en beschadigd en leken gedoemd een roemloos einde te vinden. Terwindt koos zes beelden uit, waaronder twee van Krop: deze vrouw met een vogel in haar hand en ‘De waakzaamheid in eigen hand gehouden’ (een man met adelaar – B99). Hij liet de beelden schoonmaken, vervaardigde nieuwe sokkels en plaatste ze in dit binnenhof.

bron: AMC kunstboek, 2003

Het thema van een staande vrouw met een vogel in haar hand had Hildo Krop al een paar jaar eerder gemaakt voor het Pathologisch Anatomisch Laboratorium van het Wilhelmina Gasthuis aan de Nicolaas Beetsstraat, Amsterdam (B65):

het beeld op de oorspronkelijke locatie op het Wilhelmina Gasthuisterrein

B 101 – Hoofdingang Stadhuis – Leiden

Bouwbeeldhouwwerkandriessen m., blaauw c.j., boerhaave h., droge j., hall f. van, polet j., werf p.a. van der

Stadhuisplein, Leiden

1936-39

a. ingangsomlijsting, op pilasters:
1. ‘Gezag’
2. ‘Vrijheid’

b. aan pilasters:
1. het beleg van Leiden van 1574:
2. De universiteit
3. land- en tuinbouw
4. handel en nijverheid

c. boven de ingang: 2 leeuwen met wapens van Leiden en Nederland

Franse kalksteen op plint van graniet, 530 cm (zonder plint)

architect: C.J. Blaauw

In de nacht van maandag 11 op dinsdag 12 februari 1929 ging het stadhuis van Leiden in vlammen op. Een geblakerde ruïne bestaande uit de restanten van muren met daartussen deels verbrande balken bleef over. Van de toren, waarvan de spits ongeveer een uur na het uitbreken van de brand was ingestort, stond alleen de vierkante romp nog overeind.
In juli 1934 kreeg de architect C.J. Blaauw de opdracht het stadhuis te herbouwen. Veel Nederlandse kunstenaars hebben een aandeel geleverd bij de bouw van dit nieuwe stadhuis. Naast Hildo Krop, o.a. de beeldhouwers Johan Polet, Frits van Hall en Mari Andriessen.
De hoofdentree aan het Stadhuisplein bevindt zicht op de kop van het bouwdeel dat aanvankelijk bekend stond als de Administratie(ve) vleugel. Aan weerszijden van de entree bevinden zich zware pilasters met bekroningen van Hildo Krop. De linker laat een mannenfiguur zien als symbool van het Gezag en de rechter een vrouwenfiguur als personificatie van de Vrijheid. Ook de rest van de versiering van dit entree is van de hand van Krop: de linkerkant van de linker pilaster herinnert aan het Leidse beleg: onder het beeldje van burgemeester Pieter Adriaensz van der Werf zien we krijgstuig zoals trommels, geschut, helm met pistolen, voetboog en schanskorven. Rechts is de Leidse Universiteit gesymboliseerd met de voorstellingen van de vijf oorspronkelijke faculteiten: Wijsbegeerte, Wiskunde, Medicijnen, Rechten en Theologie. Deze staan onder de figuur van de bekende medicus en hoogleraar Hermanus Boerhaave. De rechter pilaster heeft links voorstellingen ontleend aan de Land- en Tuinbouw met bovenaan een boerenvrouw en daaronder land- en tuinbouwproducten zoals fruit, mais en granen. Aan de rechterzijde zien we Handel en Nijverheid: een fabrieksarbeider met daaronder dynamo, drukpers, ploeg, weefgetouw en de staf van Mercurius. De ingang zelf wordt afgedekt met het Leidse stadswapen en het Rijkswapen geflankeerd door twee leeuwen.
Voor het interieur van het stadhuis maakte Krop o.a. ook een marmeren windroos (B 115).

bron: het Stadhuis van Leiden, Jan Dröge, 2001

B 82 – Brug nr. 420 – ‘Muzenpleinbrug’ – Amsterdam

Bouwbeeldhouwwerkarnoldussen p., beijerman l., gennep h. van, hall f. van, ijzerdraat w., kaas j., kramer p., lith h. van, menkveld e., vos t., vreugde m., wendingen, werner f.

Muzenplein, Amsterdam

1929-32

a. brugpijlerbekroning:
‘De onbevangenheid der mensen tegenover het leven’
Beierse graniet, 1000 cm (incl. sokkel) / 285 cm (bekroning)

b. 2 brugleuningdecoraties:
1. jongen met konijnen
2. meisje met eekhoorns
Beierse graniet, resp. 100 / 95 cm

architect: Piet Kramer

Eind jaren twintig van de vorige eeuw had de gemeente Amsterdam begrip voor de bezwaren tegen de ‘monopoliepositie’ van Hildo Krop. Dit had tot gevolg dat Publieke Werken ook andere beeldhouwers bij nieuwe projecten ging betrekken. Voor de brug bij het Muzenplein werden dan ook, naast Krop, maar liefst acht andere beeldhouwers betrokken, waarbij ze allen van hetzelfde thema moesten uitgaan: ‘Kind en dier’. Krop ontwierp wel het belangrijkste beeld, een steigerend paard met tussen de voorbenen een klein meisje. Het is een verbeelding van ‘De onbevangenheid der mensen tegenover het leven’. Het beeld staat op een hoge brede pijler dwars op de verkeersstroom. Mede door het formaat en de plaats waar het beeld is gesitueerd, is dit kunstwerk een van de bekendste werken van Krop.

Een detail aan het beeldhouwwerk aan de brug is bij velen onbekend. Dit komt omdat deze sculptuur niet of nauwelijks te zien is. Vanaf de Amstelkade is aan de onderzijde van de brugpijler een klein granieten blokje waarneembaar. Bij nadere beschouwing blijkt dit een hoofd van een roepende drenkeling te zijn.

Deze voetnoot onderaan het beeld moet gezien worden als een volwassene die ‘buiten de boot is gevallen’ en de gevaren aan ‘den lijve’ heeft ondervonden. Hij probeert het meisje te waarschuwen. Hoe hard de ouderen ook roepen, de jeugd zal zelf moeten ervaren hoe ze de gevaren van het leven moeten omzeilen.
Maar het beeld gaat vooral over de jeugd, gesymboliseerd door het meisje, die nog onwetend van gevaar is.

Voor dezelfde brug, tegenover het Meisje en het Paard, maakte Krop nog twee sculpturen: een jongen met konijnen en een meisje met eekhoorns. Aan de waterkant, schuin achter het Meisje en het Paard, bevindt zich in het plantsoen een rij beeldjes van de andere beeldhouwers: Jaap Kaas, Marinus Vreugde, Frits van Hall, Hubert van Lith, Loes Beijerman, Willem IJzerdraat, Frans Werner en Theo Vos.

In de bundel ‘Water en Vuur’ heeft Erik Menkveld een gedicht gewijd aan het beeld van het meisje en het paard:

Nietsontziend vernietigend zal het
om zich heen willen trappen, alles
wat het voor de hoeven vindt
versplinteren en vertreden – laat het
komen, denkt ze, laat het komen. (…)

In een artikel over Hildo Krop van Paul Arnoldussen in Het Parool van 22 februari 2010, wordt dit gedicht van Menkveld aangehaald, met name de regel: ‘Laat het komen, denkt ze, laat het komen’:

(…) Dacht ze dat? We kunnen het vragen. Documentairemaakster Hedda van Gennep stond, toen drie jaar oud, model voor het meisje.
“Dat heeft mijn moeder me verteld. Ik herinner me er niets meer van, ik heb nog wel wat vage beelden van zijn atelier aan de Plantage Muidergracht. Afgaand op mijn kinderfoto’s lijkt het beeld goed. Mijn ouders waren bevriend met Hildo en Mien Krop. Ik denk dat ik mee was op visite bij ze, en dat Hildo van die gelegenheid maar gebruik heeft gemaakt. Hildo was een leuke man, hij had pretoogjes. En hij had prachtige wenkbrauwen, van die grote grijze plukken die eindigen in een krul. Altijd als ik langs dat beeld fiets, en dat is vaak, denk ik: dat ben ik. En dat vind ik heel grappig.”

In november 2017 overleed Hedda van Gennep op 88-jarige leeftijd (zie ook bij V62 en B127).

bronnen: Het Parool, 22.02.2010; Water en Vuur, gedichten bij beelden in Amsterdam, 2006

HILDO KROP

digitaal kenniscentrum